2017-03-01 12:02:35

BLOG Adam Kitkowski

Blog

Ocalić od zapomnienia. Rocznica żołnierzy wyklętych - niezłomnych

Reklama

Tylko refleksja nad dziejami narodu, daje szansę jego istnienia w przyszłości. Daj nam Boże łaskę przebaczenia, ale uchroń nas od grzechu niepamięci.

W dniu 1 marca obchodzimy kolejną rocznicę Dnia Żołnierzy Wyklętych – Niezłomnych. W Polsce obchodzimy ją już siódmy raz. Inicjatorem proklamowania Dnia Żołnierzy Wyklętych i wyboru 1 marca jako jego terminu był śp. dr hab. Janusz Kurtyka, prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Dlaczego wybrał te datę? Bo to data symboliczna – 1 marca 1951 r. życie stracili, zamordowani „w majestacie komunistycznego prawa” członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, największej niepodległościowej struktury poakowskiej.

A jednak ciągle mamy problem z pełną akceptacją tego święta i tych żołnierzy. Zanim je wymienię, przypomnijmy kilka faktów.

Żołnierze zbrojnego podziemia lat 1944 – 1956 należeli do różnych organizacji wojskowych: Wolność i Niezawisłość, Narodowe Siły Zbrojne, Narodowy Związek Wojskowy, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe. Zbrojne podziemie było jednym z elementów oporu zniewalanego narodu, który nie chciał i nie umiał pogodzić się z decyzją naszych zachodnich aliantów oddających Polskę Stalinowi (formalnie w Teheranie i Jałcie). Po II wojnie, żołnierze podziemia antykomunistycznego byli więzieni, przesłuchiwani, torturowani, zabijani. Niszczono również o nich pamięć lub nazywano „zaplutymi karłami reakcji”. Między innymi w tym celu władza komunistyczna powołała UB i KBW, a przez pierwsze lata Polski Ludowej eksterminacją żołnierzy polskiego podziemia zajmowali się również rezydenci NKWD. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych określa się na 120-180 tysięcy osób. W latach 1944-1956 z rąk polskich i sowieckich komunistów zginęło prawie 9 tysięcy żołnierzy podziemia niepodległościowego i wykonano ponad 4 tysiące wyroków śmierci na polskich patriotach.

Warto wiedzieć, że ostatni znany z imienia oficer, por. Anatol Radziwonik, ps. „Olech” poległ w walce z NKWD 12 maja 1949 roku na terenach dzisiejszej Białorusi, a ostatni „żołnierz wyklęty” – Józef Franczak „Lalek” zginął w walce podczas obławy w Majdanie Kozic Górnych 21 października 1963 roku! Wielu z nich jeszcze czeka nas swój „prawdziwy” pogrzeb, np. rotmistrz Witold Pilecki.

Określenie „żołnierze wyklęci” powstało w 1993 roku – użyto go pierwszy raz w tytule wystawy Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku, organizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski. Stanowi ono bezpośrednie odwołanie do listu otrzymanego przez wdowę po jednym z żołnierzy podziemia, w którym, zawiadamiając o wykonaniu wyroku śmierci na jej mężu, dowódca jednostki wojskowej pisze o nim: wieczna hańba i nienawiść naszych żołnierzy i oficerów towarzyszy mu i poza grób. Każdy, kto czuje w sobie polską krew, przeklina go – niech więc wyrzeknie się go własna jego żona i dziecko.

Jakie to powody kierują moimi rodakami, że nie wszyscy akceptują to święto i tych żołnierzy. Nie wszyscy rozumieją (wiedzą) co tak naprawdę stało się w Polsce po 1945 roku. Nie było mowy o odzyskaniu pełnej wolności niepodległości. Obaj okupanci - i niemiecki, i sowiecki dążyli do eksterminacji naszego narodu. Przecież deportacje w głąb Rzeszy i na Syberię, aresztowania, łapanki, obozy śmierci, np. Auschwitz, Treblinka, Gross-Rosen i te na Kołymie, w Irkucku, Workucie miały doprowadzić do biologicznego wyniszczenia tkanki narodowej, szczególnie tej wykształconej i silnej moralnie. Nie było przypadkiem rozpoczęcie eksterminacji naszego narodu od oficerów WP, sędziów, naukowców, lekarzy i nauczycieli.

Maj 1945 roku był tylko zamianą jednej okupacji na drugą. Odchodzą świadkowie tamtych powojennych lat. Nie wszyscy „ugięli kark” przed Rosją Sowiecką, a mówiąc bardziej ogólnie przed azjatyckim modelem państwa i narodu. Ten model polegał, m. in. na rozpijaniu społeczeństwa, donosicielstwie, tworzeniu wrogów klasowych, szykanowaniu, a nawet zabijaniu ludzi niezależnych w poglądach, niszczeniu religii i kościoła, indoktrynacji dzieci i młodzieży, niszczeniu więzi rodzinnych. Temu wszystkiemu przeciwstawiła się niewielka (liczebnie) grupa żołnierzy polskiego podziemia, która wychowana była przed II wojną na zupełnie innych wartościach. Ich opór był rzeczą naturalną. Ta garstka potrafiła stawić zdecydowany i silny opór władzy komunistycznej, wspieranej przez jednostki specjalne Związku Sowieckiego, np. NKWD. Ta garstka „niezłomnych” potrafiła pociągnąć za sobą młodych Polaków, którzy dorastali (też ideowo) i podejmowali różne formy oporu w czasie II wojny i po jej zakończeniu. I ta grupa żołnierzy polskiego zbrojnego podziemia zapłaciła za ten opór wysoka cenę – wieloletnie więzienie, utrata zdrowia, a często życia. Ale znaczna część mojego narodu milcząco zaakceptowała życie w PRL-u, a nawet świadomie czy też nieświadomie stawała się niewolnikami systemu (homo sovieticus). Jest zatem dziś naszym moralnym obowiązkiem mówić w domu i w szkole, mówić w przestrzeni publicznej i pisać na murach dawnych katowni „cześć i chwała bohaterom”.

Nie wszyscy obywatele dzisiejszej Polski utożsamiają się z naszą tradycją narodową, czasów dawnej Rzeczypospolitej i tej z okresu międzywojennego. Niektórzy wręcz hołdują lewicowej (internacjonalistycznej) wizji Polski i Europy. Tacy ludzie nigdy nie zaakceptują walki o wolność jednostkową i narodową. Zawsze będą dążyć do niszczenia pamięci o bohaterach, którzy walczyli o niepodległość „tylko” własnego kraju. Często obecnie tacy ludzie są na usługach obcych wywiadów, są agentami wpływu ościennych państw czy „wynajęli się” do promowania szkodliwych ideologii. Musimy taka postawę oceniać krytycznie, wręcz napiętnować i odrzucać.

Inną grupę stanowią współcześnie żyjący Polacy, którzy nie akceptują postawy ideowej i działalności zbrojnej niektórych żołnierzy wyklętych – niezłomnych. Są jeszcze wśród nas tacy, którzy pamiętają lata tuż po wojnie, pamiętają wydarzenia z udziałem UB, MBP, rezydentów NKWD, ale pamiętają również ( niestety niechlubne) działania grup zbrojnych zabijających bez potrzeby, bez sensu, bez sprawdzenia kto wróg, a kto przyjaciel. Jest wielu żyjących mieszkańców podhalańskich wiosek, którzy nie akceptują stawiania pomników Józefowi Kurasiowi, ps. „Ogień”, jest wielu mieszkańców wiosek pod Białymstokiem, którzy Romualda Rajsa, ps. „Bury” nie uważają za bohatera naszego narodu. Trzeba takich ludzi rozumieć, akceptować ich punkt widzenia, który czasem oparty jest na własnych, dramatycznych przeżyciach.

Ja, stykając się z żołnierzami niezłomnymi w mojej rodzinie czy wśród znajomych, słyszałem o ich wątpliwościach co do przeszłości. Tę przeszłość należy rozwikłać i rzetelnie ocenić. Wielką rolę w tej materii może odegrać IPN oraz grono historyków z wielu uczelni.

Niestety jest też wielu Polaków, którzy nie mają własnego zdania na wiele tematów współczesnych, a co dopiero na temat przeszłości. Przecież słyszymy codziennie bezrefleksyjnych, często sfrustrowanych (bezideowych) naszych sąsiadów, znajomych, którym w zupełności wystarcza „ciepła woda w kranie”, samochód i wczasy. Ich jakże wygodna życiowa postawa w dłuższej perspektywie niszczy ducha narodowego, przyczynia się do osłabiania postawy moralnej najmłodszych Polaków i osłabia, a nawet neguje sens istnienia państwa narodowego. Jest naszym zadaniem „walczyć” z taką postawą, mocno ją negować.

Dziś po ponad 70 latach nadszedł czas na przypomnienia tamtej historii, zgłębienia prawdy. Dziś nadszedł czas odnalezienia szczątków pomordowanych żołnierzy, których władza komunistyczna chciała koniecznie „wykląć”, a my chcemy na ich grobach napisać „niezłomni”. Jako puentę warto przytoczyć słowa senatora RP Piotra Andrzejewskiego wypowiedziane ongiś przy symbolicznej leśnej mogile żołnierzy konspiracyjnego Wojska Polskiego - Historię tamtych dni trzeba poznawać nie w imię zemsty, lecz sprawiedliwości, prawdy historycznej i przestrogi dla następnych pokoleń.

Adam Kitkowski – TWP Centrum Doskonalenia Nauczycieli

Reklama

Komentarze Facebook

Powyższe komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu społecznościowego Facebook.
Redakcja 24tp.pl nie wpływa na treść oraz nie odpowiada za wpisy dokonane przez użytkowników portalu Facebook.

Dodaj komentarz

Reklama

zakopiańczyk 2017-03-03 11:32:51

dziękuje, że tylu z Państwa miało chęć przeczytać moje refleksje o "żołnierzach wyklętych". Dziękuję też za komentarze.
Rzeczywiście, ci zazwyczaj młodzi ludzie w latach powiojennych poszli do lasu z karabinem, by kiedyś ich wnukowie tego nie musieli robić. I nam sie na razie udało.
Ja tym tematem zajmuje się od wielu lat, gdyż miałem okazje wielu takich żołnierzy poznac osobiście. Niektórzy byli w mojej rodzinie, a inni po sąsiedzku. Wtedy nie było chetnych wstawic sie za nimi, a nawet ich posłuchać ( wieczorne Polaków rozmowy). Dziś łatwo, oj jakże łatwo powiedzieć: to juz ograny, nudny temat, mówmy o czymś wesołym. Spróbujcie Panstwo dokonać dzisiaj wyboru (teoretycznie) - zostaje partyzantem i walcze zbrojnie o rodzine, o kraj czy ide na wspólpracę z okupantem ( mniejsza o jego rodzaj, np. armia chinska, ISIS, armia niemiecka). dzisiaj odwaga jest w interniecie (bo nie trzeba stanąc twarzą w twarz). Słyszałem od tych staruszków, że po wojnie nie tez mieli wybór, ale nie wahali się, byli przekonani o swojej racji.
Pozdrawiam i nie zycze nikomu takiego wyboru. Ale niestety historia lubie sie powtarzać.

llllllllllll 2017-03-03 08:59:05

Podhalan13 nie wiem kto to pisal :) ale troche smiesznie sie to czyta :)

wiktoria 2017-03-03 08:39:15

@kierowca 1234, takoż cię dzieje , toż my na karcie wyborczej zaznaczyli tych co nareszcie są prawdziwymi gospodzrzami , ci co doili toż teraz kwiczą razem z KOD i gorszym sortem chwała PIS i Kaczyński

Podhalan13 2017-03-02 20:44:05

Pan Kitkowski to bardzo przyzwoity człowiek. Ponadto ma bogatą wiedzę historyczną i ogólną. Jego blog z przyjemnością można czytać, czego nie powiem o innych. Apropo aktualnego tematu, jego poglądy są zbieżne z polityką PIS toteż uważam, że powinien otrzymać intratne stanowisko od obecnych władz. Nie wiem czemu dotąd tak się nie stało. Może aktualne władze to kryptokomuna?

majachogori 2017-03-02 13:14:49

Słyszałam, że obudziła się głęboko uśpiona Armia Krajowa (AK), ogólnopolski ruch oporu przeciwko reżimowi posła Kaczyńskiego i "dojnej zmianie". Będa szkolić komandosi z misji w Afganistanie i Iraku, wyrzuceni z Wojska Polskiego przez ministra Macierewicza.

kierowca1234 2017-03-02 11:26:29

Tak samo śmieszne jest nazywanie WSZYSTKICH walczących po 45 roku z komunistycznym państwem polskim bohaterami, właśnie przez to że byli między nimi tacy mordercy polskich obywateli jak Bury, jak i śmieszne jest nazywanie wszystkich żołnierzy podziemia z tamtego okresu bandytami. Oba sądy są nieuprawnione i niepoważne. Dodatkowo brak we wspominaniu o niezłomnych, tego co powiedział jeden z nich wczoraj, tego że oni walczyli wtedy po to żeby młodzi dzisiaj nie musieli brać broni do ręki. Żeby mogli normalnie i szczęśliwie żyć. Bo wojna ( a szczególnie domowa, a właśnie wojna domowa była na niektórych terenach Polski wtedy) to zło. Wyzwala w ludziach to co najgorsze.
Oczywiście autor chyba nie za bardzo wcześniej zajmował się tematem, bo powinien wiedzieć że wyklęci są uczczenie przez Rzeczpospolitą swoim świętem od 2011 roku a nie od "dzisiaj".
A dodatek o "ciepłe wodzie" autora jak najbardziej na miejscu. Szczególnie teraz kiedy jedna partia zawłaszcza samorządy, sądy, prokuratury, trybunały, firmy skarbu państwa, a część obywateli leży z pilotem na kanapie i nawet nie wie czy pójdzie na najbliższe wybory. Dzisiaj patriotyzm to na szczęście nie bieganie z karabinem po lesie, ale zaznaczenie na karcie wyborczej kogoś kto będzie naszą ojczyznę szanował a nie doił.

ana 2017-03-01 14:08:34

dobrze napisane -ale:
Może warto było trochę więcej opowiedzieć o ubeckich prowokacjach na biednej ,zagubionej rzeczywistością ludności przez czerwoną hołotę podającą się za partyzantów m.in Ognia? "Pamiętnik "Ognia" " to falsyfikat stworzony przez UB-eckiego konfidenta Władysława Machejkę..to fakt już niezaprzeczalny.

Paździochowa 2017-03-01 13:14:27

Temat zaczyna mnie nudzić. Wręcz mam podejście odwrotne od zamierzonego jaki jest w artykule. Non stop nawijanie makaronu na uszy.

Reklama

Galerie

Szpulki w Jutrzence

Z Placu Niepodległości na podhalańskie drogi

Maciej Pinkwart i Kapela Hanki Wójcik w Kombinacie

Jak górali z Tatr wygnali, żeby stworzyć TPN

Tatrzańskie Chichoty, czyli z wizytą na plenerze im. Anny Górskiej

Macierzyństwo na szkle malowane i nie tylko

Warszawa ma "Złote tarasy", a Zakopane tarasy cenniejsze od złota

Na dnie oceanu w Kolibie

Nagrody za Macierzyństwo rozdane

Punk Styku u Rząsów

Sportowcy HANDICAP Zakopane podsumowali sezon

Nauczyciele i sportowcy docenieni w Poroninie

XXXII Jesienny Wyścig Rowerowy w Małem Cichem

Zaufaj Panu już dziś

Malarstwo Beaty Kołaciak w Jutrzence

Biesiada pod Giewontem

Adam Bałdych i Daniele di Bonaventura U Wnuka

Dawid Lubowicz Quartet U Wnuka

Kapele, instrumentaliści i śpiewacy ludowi na scenie

Góralskie żywioły na festiwalowej scenie

Festiwalowe Targi Staroci

Barbara i Agata na folkową nutę

Mistrzostwa Podhala w powożeniu

Góralski świat Zofii Stryjeńskiej w Czerwonym Dworze

Jubileusz 150-lecia przewodnictwa tatrzańskiego

Konkurs na wzorcowego oscypka 2025

XVI Europejskie Targi Produktów Regionalnych

Święto ulicy Zamoyskiego w Zakopanem

Fioletowo na Hali Gąsienicowej

Morskie Oko w deszczu, mgle i chmurach

Zobacz pozostałe galerie

Ogłoszenia zobacz więcej dodaj ogłoszenie

PRACA | dam
Przyjmę dwie dziewczyny najlepiej z Zakopanego NA STOISKO Z OSCYPKAMI w Zakopanem (12.12.25-12.01.26). Praca dobrze płatna. 664 497 808.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DOMEK długoterminowo, 35 m2, Szaflary, 1800 zł na miesiąc, rachunki wliczone w czynsz. 668 774 208.
USŁUGI | inne
Chętnie zaopiekuję się psiakami i innymi zwierzakami domowymi. Najlepiej po 14.00. 530806950 przemkoh2o@wp.pl
Tel.: 530806950
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajęcia w Nowym Targu POKÓJ Z ANEKSEM KUCHENNYM I ŁAZIENKĄ. 889 694 718.
PRACA | dam
Hotel "Foluszowy Potok" Zakopane, ul. Zamoyskiego 42 zatrudni do restauracji hotelowej: KELNERA/-KĘ. Zapewniamy stabilną, całoroczną pracę w restauracji hotelowej. Kontakt wyłącznie telefoniczny: 660 41 00 46
PRACA | dam
WIZY USA, WYJAZDY, ZIELONA KARTA. 501 809 644
PRACA | dam
Przyjmę do pracy PIZEERA Z DOŚWIADCZENIEM, praca 4/5 dni w tygodniu, od 16:00 do 1:30. Zakopane. Stawka: 30 zł/godz. 692 242 042.
PRACA | dam
PKL Horeca Sp. z o.o. jest Spółką wchodzącą w skład Grupy PKL. Obecnie poszukujemy osoby na stanowisko: SPECJALISTA DS. JAKOŚCI SPRZEDAŻY. Miejsce pracy: Zakopane. CO BĘDZIE NALEŻEĆ DO TWOICH OBOWIĄZKÓW? - Monitorowanie wyników tajemniczego klienta i analiza raportów sprzedażowych, - Identyfikacja trendów oraz obszarów wymagających poprawy, - Współpraca z liderami obiektów - motywowanie zespołów, spotkania, ustalanie celów jakościowych i sprzedażowych, - Opracowywanie i wdrażanie standardów obsługi w hotelach i restauracjach, - Organizacja szkoleń z zakresu jakości obsługi, upsellingu i cross-sellingu, - Przygotowywanie raportów jakościowych i sprzedażowych, monitorowanie postępów, - Analiza feedbacku od klientów i wdrażanie działań korygujących, - Poszukiwanie innowacji i nowych technologii wspierających jakość usług, - Ścisła współpraca w obrębie działu, oraz z klientem wewnętrznym i zewnętrznym, - Tworzenie zestawień, porównań i raportów na zlecenie przełożonego. DOŁĄCZ DO NAS! Więcej informacji i rekrutacja: https://www.pkl.pl/post/specjalista-ds-jakosci-sprzedazy.html
WWW: www.pkl.pl/post/specjalista-ds-jakosci-sprzedazy.html
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Skupujemy nieruchomości za GOTÓWKĘ, PODHALE. 600404554
Tel.: 600404554
USŁUGI | inne
PROFESJONALNA WYCINKA DRZEW, GAŁĘZI Z PODNOŚNIKA I Z UŻYCIEM LINY. 889 105 476
PRACA | dam
Zatrudnię Recepcjonistkę/Recepcjonistę: - umowa o pracę - w hotelu 4* - możliwość rozwoju: szkolenia, kursy - konieczna znajomość języka angielskiego - doświadczenie mile widziane, ale jeżeli nie masz doświadczenie, to wszystkiego Cię nauczymy:). 600087765 stamary.pl praca@wo-ma.com
Tel.: 600087765
PRACA | dam
PRODUCENT ŻYWNOŚCI w Zakopanem zatrudni PRZEDSTAWICIELA. Praca stała, dobre warunki. 604 102 804, 602 285 793.
PRACA | dam
Piekarnia rzemieślnicza TuChleb w Zakopanem zatrudni piekarkę/piekarza, cukierniczkę/cukiernika oraz osobę do przyuczenia. 602124461
Tel.: 602124461
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
Do wynajecia ładne mieszkanie 2 pokojowe 36m2 w Nowy Targu -ul Szaflarska w bloku z windą tel 660797241 b12.pl.
USŁUGI | budowlane
DOTACJA Z CZYSTEGO POWIETRZA - TERMOMODERNIZACJA. Oferujemy bezpłatną pomoc od A do Z w pozyskiwaniu dotacji, przeprowadzeniu termomodernizacji oraz rozliczeniu dotacji z programu Czyste Powietrze. Zmień swój dom. 888 276 582.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Osoba prywatna KUPI DZIAŁKĘ BUDOWLANĄ - okolice Nowego Targu. Płacę gotówką. 608 729 122.
NIERUCHOMOŚCI | wynajem
DO WYDZIERŻAWIENIA DZIAŁKA W LUDŹMIERZU PRZY DRODZE NA CZARNY DUNAJEC. 608 729 122
PRACA | dam
SUPERMARKET LEWIATAN W MURZASICHLU zatrudni pełny etat na stanowisko sprzedawca kasjer praca zmianowa. 601514066
Tel.: 601514066
PRACA | dam
Pensjonat w Zakopanem zatrudni KONSERWATORA, koniecznie zmotoryzowanego. Praca na 1/2 etatu 666378357.
NIERUCHOMOŚCI | pośrednictwo
Zarządzanie domkami i apartamentami na wynajem krótkoterminowy. 788 63 36 33 www.zarzadzanieapartamentami.info
Tel.: 788
SPRZEDAŻ | zwierzęta
BORDER COLLIE szczenięta. 791 669 932.
USŁUGI | budowlane
MALOWANIE DACHÓW I ELEWACJI. 602 882 325.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOMY po 100 m2 - Klikuszowa, koło Centrum Narciarstwa. 608 729 122.
NIERUCHOMOŚCI | kupno
Kupię działkę budowlaną Nowy Targ i okolice. 608 729 122.
BIZNES
Wydzierżawię działkę w Ludźmierzu przy trasie Nowy Targ-Czarny Dunajec lub przyjmę reklamę. 608 729 122.
PRACA | dam
Przyjmę MURARZY. Praca Polska, Niemcy. 608729122.
PRACA | dam
Przyjmę CIEŚLI DACHOWYCH, DEKARZY, POMOCNIKA DEKARZA. 608729122.
PRACA | dam
INSTRUKTORZY NARCIARSCY www.szkolajurgow.pl tel. 692001268
USŁUGI | inne
WYCINKA, PRZYCINKA DRZEW W TRUDNYCH WARUNKACH - 691 317 098.
SPRZEDAŻ | różne
LIKWIDACJA SKLEPU "WOD-KAN I ŁAZIENKI". WYPRZEDAŻ ASORTYMENTU W ATRAKCYJNYCH CENACH. W tym: baterie, umywalki, itp. Zapraszamy: ul. Chramcówki 33, Zakopane.
NIERUCHOMOŚCI | sprzedaż
Sprzedam DOM, centrum Zakopanego - 602 633 931.
PRACA | dam
ZATRUDNIMY W KARCZMIE oraz W BARZE MLECZNYM: KUCHARZA, POMOC KUCHENNĄ, OBSŁUGĘ BARU MLECZNEGO, KELNERKĘ. Zakopane, bez zakwaterowania - 600 035 355.
USŁUGI | budowlane
FLIZOWANIE, REMONTY, WYKOŃCZENIA. 882080371.
USŁUGI | budowlane
KAMIENIARSTWO. 882080371.
PRACA | dam
NIEMCY: murarz, cieśla, malarz, ocieplenia, elekryk, spawacz, operator koparki, dźwigowy. Umowy na warunkach Niemieckich 0048 601 218 955
PRACA | dam
Przyjmę PIEKARZA. 607 44 55 66.
SPRZEDAŻ | różne
DREWNO KOMINKOWE. 501 577 105.
USŁUGI | budowlane
OGRODZENIA, www.hajdukowie.pl. 692 069 284.