Górale na muralu w Szczawnicy

W Szczawnicy, gdzie tradycja góralska przenika się z historią uzdrowiska, powstało dzieło, które wielu dosłownie zatrzymuje i zachwyca. Najnowszy mural autorstwa Arkadiusza Andrejkowa - jednego z najwybitniejszych polskich twórców street artu - to nie tylko wizualna perełka, ale i cichy memoriał.
Na ścianie budynku Domu Handlowego "Halka" znalazły się portrety ludzi, których losy były niezwykłe. To bohaterowie nie z kart podręczników, lecz z pamięci miejscowych - założyciel uzdrowiska, gazda, wójt, rybak... a każdy z nich miał coś do powiedzenia.

Józef Szalay - pionier uzdrowiska i wizjoner
Na czele tej niezwykłej galerii postaci stanął Józef Szalay - twórca szczawnickiego uzdrowiska. Człowiek, który nie tylko zadbał o ujęcia wód zdrojowych i uzdrowiskowy charakter miasteczka, ale też stworzył solidne fundamenty dla rozwoju turystyki i promocji Szczawnicy. Dziś niewiele osób o tym wie, ale to właśnie z jego inicjatywy narodziły się uroczyste spływy Dunajcem, które rozsławiły pienińską miejscowość. To dzięki niemu powstały pierwsze foldery reklamujące Szczawnicę, a nawet specjalne tablice - znane jako godła szalayowskie. Gdyby żył dziś, byłby zapewne rozchwytywanym menedżerem lub specjalistą od wizerunku. Jego wizja i energia wyprzedzały epokę.

Marysia spod Tygrysa - zagadkowa dama z Miedziusia
Obok Szalaya na muralu pojawia się Maria Słowik, znana jako Marysia spod Tygrysa. Mieszkała na Miedziusiu i wyszła za mąż za Jedynaka. Choć o Marysi wiadomo niewiele, jej wizerunek - sfotografowany około 1910 roku przez Awita Szuberta - stał się jednym z najlepiej zachowanych portretów z tamtej epoki. Zdjęcie trafiło do książki "Na szczawnickim deptaku" Barbary Aliny Węglarz, a dziś - dzięki muralowi - wróciło na ulice Szczawnicy.

Józef Waruś "Rybok" - gazda od pstrągów i łososi
Podobnie jak Marysia świetnie sportretowany został również Józef Waruś "Rybok", jeden z największych gazdów na Dunajcu. Uchwycony na fotografii z nieodłączną fajką, był żywą legendą Szczawnicy. Jak pisał o nim poeta Michał Słowik "Dzwon" - Waruś znany był z tego, że "gazdował pstrągami i łososiami" i uchodził za największego znawcę nie tylko górskiej rzeki, ale i jej ryb.

Jan Majerczak - syn Czarownika Pienińskiego
Jan Majerczak "Student" to kolejna twarz na muralu - syn legendarnego Antoniego Majerczaka, znanego "Czarownika Pienińskiego". Jego przydomek nie wziął się z magii, lecz z wiedzy - Antoni był pierwszym "studentem" w Szczawnicy, wykształconym w gimnazjum w Podolińcu. Górale z szacunkiem powtarzali jego przydomek, bo nie tylko "kurował ludzi", ale także znał się na ziołach i leczeniu. W książce "Pieniny i Ziemia Sądecka" Jan Wiktor napisał o nim: "Każdemu pomógł w chorości. Taką, wiecie, miał w sobie moc". Jan odziedziczył przydomek po ojcu, a nosił go również jego potomek - Jan Majerczak, znany szczawnicki dorożkarz i obecnie kolejne pokolenie Majerczaków.

Łukasz Malinowski "Brus" - cieśla, strażak i wójt
Na muralu nie mogło zabraknąć również Łukasza Malinowskiego "Brusa", urodzonego w 1861 roku. Co o nim wiemy? Był wójtem gminy Szczawnica, założycielem Ochotniczej Straży Pożarnej oraz cenionym budowniczym. To on kierował budową powstałego w 1883 r. Dworca Gościnnego, a także kościoła i szkoły przy ul. Jana Wiktora, która przez lata służyła kolejnym pokoleniom. W archiwum Muzeum Pienińskiego znajduje się jego "koncesye" na wykonywanie zawodu cieśli, a także świadectwa pracy. Znany architekt Eliasz Radzikowski wystawił mu świetną opinię w której ujął "Malinowski ... okazał wielkie zdolności w zawodzie ciesielskim, sprawował się pracowicie, pilnie i trzeźwo". Pracę fizyczną Łukasz Malinowski łączył z oddaniem dla straży pożarnej. Był jedną z osób, która wręczyła Henrykowi Sienkiewiczowi honorowy dyplom członka szczawnickiej OSP.

Jan Węglarz "Spod Siekierek" - samotnik z Bryjarki
Ostatni z portretowanych to Jan Węglarz, noszący przydomek od godła na domu, w którym mieszkał - zwany także samotnikiem z Bryjarki. Jak pisał o nim Jan Wiktor miał "chłopską mądrość" i jak nikt znał dzieje Szczawnicy, zwyczaje oraz legendy pienińskiej ziemi. Miał także niezwykły dar opowiadania - snuł baśnie i przekazywał ludowe podania.
Mural Arkadiusza Andrejkow - artysty znanego z projektu "Cichy memoriał" przedstawia siedem portretów opartych na zdjęciach wybranych z książki "Na szczawnickim deptaku" Barbary Aliny Węglarz. Jest wśród nich jest także ostatni najbardziej zagadkowy i dopełniający historię portret dziewczynki ze Szczawnicy. Warto dodać, że artysta spośród kilkudziesięciu fotografii wybrał te o najlepszej jakości, a efekt naprawdę robi wrażenie! 
Tak powstał mural "Zasmakuj Szczawnicy. Od Szalaya po dziś..." - opowieść o ludziach, zwyczajnych - niezwyczajnych, którzy przed laty tworzyli Szczawnicę.